Актуальнасць. Частата хірургічных захворванняў вялікіх суставаў ніжніх канечнасцей у цяперашні час мае відавочную тэндэнцыю да росту. Дадзеная паталогія сустракаецца ў 7-12% насельніцтва зямнога шара, а ў асоб старэй 60-ці гадоў верагоднасць яе набліжаецца да 100%. Пры гэтым тазасцёгнавы сустаў паражжаецца часцей - больш чым у палове выпадкаў[1]. Нягледзячы на тое, што эндапратэзаванне вялікіх суставаў належыць да аперацый вышэйшай катэгорыі складанасці і значнага аперацыйнага рызыку, у свеце штогод выконваецца да 1,5млн. аперацый па татальнаму эндапратэзаванню вялікіх суставаў[2]. На гэтым фоне няўхільным з'яўляецца і рост пасляаперацыйных ускладненняў. Гэта могуць быць інтрааперацыйныя ўскладненні, ускладненні агульнасоматычнага характару, спецыфічныя мясцовыя ўскладненні, а таксама познія ўскладненні, якія развіваюцца ў аддаленыя тэрміны пасля аперацыі[3,4].
Мэта: Аналіз ускладненняў агульнасоматычнага характару (парушэнні згортвальнай сістэмы крыві, страўнікава-кішачныя крывацёкі, вострыя язвы страўніка і кішэчніка, кішачная непраходнасць і інш.), якія ўзнікаюць у раннім пасляаперацыйным перыядзе пасля татальнага эндапратэзавання тазасцёгнавага і каленнага суставаў.
Матэрыялы і метады. Праведзены рэтраспектыўны аналіз гісторый хваробы 322 пацыентаў, праапераваных у траўматалагічным аддзяленні №3 гарадской клінічнай бальніцы №6 г.Мінска ў 2015г. Ім выконвалася татальнае эндапратэзаванне тазасцёгнавых і каленных суставаў па нагоду дэгенератыўна-дыстрафічных змяненняў суставаў, а таксама змяненняў, выкліканых рэўматоідным станам, посттраўматычнымі змяненнямі і інш. Планова праапераваны 264 (81,9%) пацыента, па экстэнных паказаннях – 58(18,1%). Пры гэтым 212 (65,8%) праапераваны ва ўзросце 60 гадоў і старэй. Правядзенне пацыентам якой-небудзь спецыяльнай паперадняй падрыхтоўкі не прадугледжвалася. Улічваліся дадзеныя анамнезу і матэрыялы амбулаторнага абследавання.
Татальнае эндапратэзаванне вялікіх суставаў выконваліся пад агульнай або спінальнай анестэзіяй. Пасля аперацыі ўсе пацыенты з прафілактычнай мэтай атрымлівалі антыкаагулянты з групы нізкамалекулярных гепарынаў.
Вынікі і абмеркаванне. У раннім пасляаперацыйным перыядзе ў26(8.07%) пацыентаў мелі месца ўскладненні. Сярод іх:
- парушэнні згортвальнай сістэмы крыві (флебатромбозы глыбокіх сасудаў ног) - 8(2.5%);
- страўнікава-кішачныя крывацёкі - 7 (2,2%);
- вострая язва кішэчніка з перфарацыяй – 1(0.3%);
- парушэнне пасажу па кішэчніку дынамічнага характару (гастра-дуадэнастаз, дынамічны парэз кішэчніка, капрастаз) - 6(1.9%);
- іншыя (халецыстыт, вострая затрымка мачы) - 4(1.24%).
Вострае страўнікава-кішачнае крывацёканне пасля аперацыі пацверджана клінічна іэндаскапічна ў 7пацыентаў. У 3 з іх прыкметы крывацёкання ў выглядзе гемарагічнага гастрыту, а ў 4 пацыентаў былі выяўлены шматлікія плоскія субэпітэліяльныя крываточачыя дэфекты слізістай абалонкі дыяметрам 1–3 мм з нязначнай перыфакальнай запаленчай рэакцыяй.
Усім пацыентам з ускладненнямі,выяўленымі ў пасляаперацыйным перыядзе, праводзілася адэкватнае лячэнне ў аддзяленні інтэнсіўнай тэрапіі і рэанімацыі. Пры страўнікава-кішачным крывацёканні ў 6 з 7пацыентаў крывацёканне спынена эндаскапічна, 1 – праапераваны. Яшчэ 1 пацыент праапераваны па нагоду вострай язвы кішэчніка з перфарацыяй. Пацыенты з іншыміўскладненнямі пралячаны кансерватыўна.
Высновы.
- Пасляаперацыйныя ўскладненні ў пацыентаў, якім выконваецца ТЭП, уяўляюцца важнай праблемай, якая патрабуе сістэмнага падыходу на ўсіх этапах лячэння.
- Маецца патрэба ў распрацоўцы алгарытму паперадняга вядзення пацыентаў з хірургічнай паталогіяй вялікіх суставаў.
- Для паляпшэння вынікаў хірургічнага пацыентаў з ТЭП вялікіх суставаў неабходна выпрацаваць тактыку прымянення антыкаагулянтнай тэрапіі з мэтай прафілактыкі трамбаэмбалічных ускладненняў і каагулапатый.
Літаратура
- Прахоренка В. М. Першаснае і рэвізійнае эндапратэзаванне тазасцёгнавага сустава. Навасібірск: НДІТА; 2007. 348 с.
- Джылес Р., Скудэры А. (рэд.) Мінімальна інвазіўныя ўмяшанні ў артапедыі. М.: БИНОМ; 2014; т. 1. 408 с.
- Памылкі, небяспекі і ўскладненні пры эндапратэзаванні тазасцёгнавага сустава і іх прадухілення: метадычныя рэкамендацыі.СПб.: ППМИ; 1995. 24 с.
- БулычП.В.,Касякоў А.М., Бабіч Н.В. Язвавае паражэнне страўніка і дванаццаціперснай кішкі ў практыцы эндапратэзавання суставаў. Клiнiчна хiрургiя. 2008; 1(778); 49-52.
